6 XR platformen
Na het ontwikkelen van een XR toepassing wil je natuurlijk dat deze zoveel mogelijk gebruikt wordt en dat deze optimaal tot zijn recht komt. Het publiceren van XR op social media is nog beperkt. Je kan wel 360 graden foto’s publiceren, alleen dan zonder interactie. Een 360 graden video kan eenvoudig op YouTube geplaatst worden en zo een enorm publiek bereiken. Aangezien YouTube een app heeft voor bijna alle headsets is dit een ideale manier om mensen te bereiken. De interactie mogelijkheden van YouTube zijn echter wel beperkt. Het enige wat je kan doen is rondkijken in de video, verder niets. Als je wilt dat een beleving beklijft en mensen langer verblijven, dan is interactie noodzakelijk.
In dit hoofdstuk gaan we de publicatiemogelijkheden af. We beginnen bij platformen met een hoog bereik en minder interactiviteit.
6.1 Het delen van AR
Zoals al eerder te zien zijn alle techreuzen op hun eigen manier bezig met XR content. De meest succesvolle toepassing van AR is Snapchat.
AR op Snapchat en Instagram
Snapchat heeft dagelijks 400 miljoen gebruikers, vooral in de leeftijd van 13-29. Instagram zit daar met 500 een stuk boven en trekt ook wat ouder en meer vrouwelijk publiek. Het meest interessante qua XR is het toepassen van filters.
In eerste instantie wordt een gezicht herkend en daar wordt een 3D masker geplaatst. Dit masker wordt dan weer gebruikt om filters te projecteren over het gezicht, of het gezicht helemaal te vervormen. Facebook kopieert deze filters, bijna schaamteloos op Instagram en Facebook Stories.
AR en Google
Google doet ook haar duit in het AR zakje, al is het minder geavanceerd als je naar de detectietechniek kijkt. Zo heeft Google 3D/AR toegevoegd aan de zoekresultaten. Zoek op een dier (male lion) en kies voor “Weergeven in 3D”. Nu kan je de leeuw in je woonkamer projecteren. Ook kan er een virtuele gids worden toegevoegd aan Google Maps. Ook Google Translate voegt de vertaling toe via AR.
Het tonen van 3D bij de zoekresultaten is in 2020 open voor een select aantal bedrijven. Aanmelden kan via deze Google website.
6.2 AR apps
AR apps met meer interactie zijn te vinden in de Playstore (Android) en Appstore (Apple). Hier kan je ook een eigen app publiceren, wanneer je die gemaakt hebt. Er zijn ontelbare lijstjes te vinden op internet. Hier een top 5 in willekeurige volgorde.
Star Chart
Kijk naar de hemel en leer meer over de sterren.
Android: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.escapistgames.starchart&hl=en
iPhone: https://apps.apple.com/nl/app/star-chart-ar/id1397341156
Wanna kicks
Pas nieuwe schoenen, voordat je ze koopt in een webshop.
Android: https://play.google.com/store/apps/details?id=by.wanna.apps.wsneakers&hl=en
iPhone: https://apps.apple.com/us/app/wanna-kicks/id1444049305
Just a Line
Teken met meerdere mensen tegelijk of doe boter kaas en eieren middin in je woonkamer.
Android: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.arexperiments.justaline&hl=en
iPhone: https://apps.apple.com/us/app/just-a-line-draw-in-ar/id1367242427
Curiscope Virtuali-Tee
De app werkt in combinatie met het augmented reality-t-shirt om het menselijk lichaam tot leven te brengen. Ontgrendel een gedetailleerde en realistische simulatie van de anatomie. Het werkt ook in de selfiemodus!
Merge cube
een speciale vermelding voor de Merge Cube. Neem deze kubus in de hand en projecteer de meest verrassende belevingen er op. Doordat je via de kubus, de beleving kunt besturen, ontstaat er een speciale manier van interactie. Er is ook een papieren versie, gratis te downloaden. Print, knip en plak deze op elkaar en het plezier kan beginnen.
Er zijn verschillende apps te vinden in de verschillende stores.
6.3 Apple ARkit vs Google ARcore
Apple en Google (lees Android), ontwikkelen door en zo hebben ze ieder eigen AR techniek ontwikkeld, respectievelijk ARkit en ARcore. ARkit werkt op de iPhone SE (2016) en nieuwer. Bij Android heeft de telefoon in ieder geval een ARCore versnellingsmeter en een gyroscoop hebben en werkt vanaf de Samsung S7 en nieuwer. Google heeft een lijst van Android phones die ondersteund worden. Door techniek te koppelen aan slimme software hebben ontwikkelaars, vlakdetectie, AR-wereldkaart, lichtschatting, gezichtsherkenning, motion capture en occlusie van mensen tot hun beschikking. Een voordeel van ARcore is dat het ook werkt op iPhones. Zo maakt de eBay app het mogelijk om een object te scannen en direct te zien in welk formaat doos dit past.
Dankzij ARkit en ARcore is er geen marker/QR-code nodig om een AR beleving op te starten en kunnen objecten eenvoudig op een vlak (bv vloer of tafel) worden geplaatst. Apple laat met de iPad Pro 2020 zien waar ze naar toe willen, want deze tablet is zelfs voorzien van Lidar. Hierdoor is mixed reality mogelijk en is je iPad direct een erg nauwkeurige scanner.
Vuforia
Vuforia biedt een AR ontwikkelplatform dat zowel kan samenwerken met ARkit als ARcore als met apparaten die geen gebruik kunnen maken van deze techniek. Vuforia ondersteund dan weer de Hololens, Magic Leap en Vuzix smartglasses.
6.4 Smartglasses apps
Bij smartglasses is het hetzelfde laken en pak. Voor ieder merk wordt een eigen appstore opgetuigd, zodat je een ding zeker weet. Je klanten en gebruikers kunnen geen kant meer op.
Na het Google Glass(holl) debacle, zijn smartglasses vooral terecht gekomen in zakelijke omgevingen, zoals onderhoud, magazijnen en training on the job.
6.5 Het delen van VR
Een enkele 360 graden foto kan geplaatst worden op Twitter en Facebook. Dit is natuurlijk een goede manier om mensen naar je XR beleving te lokken. Twitter ondersteund 360 foto’s niet direct, gebruik hiervoor Kuula.
Tiny/Little planet
Een 360 foto kan ook omgezet worden naar een tiny planet. Hierbij wordt de panoramafoto als het ware binnenste buiten geprojecteerd. Hierdoor ontstaat het effect dat de wereld een klein bolletje wordt. Deze foto is eenvoudig te delen via alle social media kanalen.
Printen 360 photo
Het uitprinten van een 360 foto op papier, geeft een vervormd beeld, net zoals het weergeven van de aarde in een atlas. De verhoudingen kloppen niet helemaal meer.
Met een kleuren 3D printer kan de afbeelding op een bol geprint worden en krijg je een unieke weergave van de 360 foto. Dit kan bijvoorbeeld via Rhonest Design. Of print-knip-plak de foto tot een bol met de 360 Photoball Android app.
360 graden op YouTube en Facebook
En de meeste XR content in de vorm van 360 graden video is te vinden op YouTube. Vink 360 graden aan bij de filteropties en je kan kiezen uit vele ritjes in een achtbaan of liggen aan het strand.
Hoewel Facebook met Oculus een grote VR speler is, zijn de mogelijkheden met 360 graden content nog beperkt, zoals je kunt lezen op deze speciale pagina. Het 360 materiaal kan niet worden voorzien van interactie.
6.6 VR en MR apps
Wanneer je op zoek bent naar meer interactie dan kom je via je merk VR bril als eerste terecht bij de bijbehorende app store.
- Voor Oculus apparaten is er een store voor de Go, Quest en Rift. Dit betekend dat als je een spel download voor de Go, je datzelfde spel opnieuw moet downloaden voor gebruik op de Quest.
- Vive heeft weer een eigen platform waar je apps kunt downloaden genaamd Viveport Arcade. En ook hier geldt dat een spellen niet uitwisselbaar zijn tussen brillen.
- En zo heeft Microsoft haar Mixed Reality Platform met Hololens apps apart. Gelukkig ondersteund dit Mixed Reality platform ook MR brillen van Samsung, HP enz.
Steam
Gelukkig is er een platform waar je spellen voor meerdere brillen kunt downloaden genaamd Steam. Hier zie je al een beetje onafhankelijkheid, al zijn spellen niet uitwisselbaar en gaat installeren via een desktop applicatie, dus een stuk omslachtiger. Ook hier een top 5 VR apps:
Racket Fury, Tafel Tennis VR | Oculus Go
Speel tafeltennis tegen een robot of kies voor multiplayer en speel tegen elkaar (Internetverbinding nodig en twee verschillende accounts). Dit spel werkt echt wonderbaarlijk goed en heeft verschillende niveau’s.
Beat Saber | Oculus Quest, Rift | HTC Vive | Windows MR
Beat Sabre is een unieke VR-ritme game en nu al een VR klassieker, waarbij je als doel hebt de beats (voorgesteld door kleine blokjes) te snijden wanneer ze naar je toekomen. Elke tel geeft aan welke sabel je moet gebruiken en ook de richting die je moet volgen.
Tilt brush | Oculus Quest, Rift | HTC Vive | Windows MR
Met Tilt Brush kun je in 3D-ruimte schilderen met virtual reality. Laat je creativiteit de vrije loop met driedimensionale penseelstreken, sterren, licht en zelfs vuur. Je kamer is je canvas. Je palet is je verbeelding. De mogelijkheden zijn eindeloos.
Google Earth VR | Oculus Rift | HTC Vive
Helaas niet voor de Oculus Quest, want met Google Earth VR vlieg je als superman over de wereld. Als je wilt kan je inzoomen tot op straatniveau en het is niet voor niets dat velen willen dat deze geweldige ervaring ook voor de Oculus Quest beschikbaar komt.
Mocht je nog niet uitgespeeld zijn, hier is een lijst van UploadVR en in hoofdstuk 7 staan meer voorbeelden, gericht op zorg, onderwijs, hrm e.d.
6.7 Mixed en Extended Reality
De kartrekker van MR is op dit moment Microsoft. Met het Windows Mixed Reality platform, gekoppeld aan Windows 10, houden VR belevingen rekening met de omgeving waar je bent. Dus als je rondloopt, stoot je je niet aan een tafel omdat de tafel ook wordt geprojecteerd in MR. Hiervoor zijn wel speciale Windows Mixed reality PC’s nodig en uiteraard geen Mac. Windows Mixed Reality, werkt met controllers voor interactie en het spelen van Games. De Oculus Quest zou wel eens het stokje kunnen overnemen, want doordat je hier handtracking hebt krijgen in potentie een gros en spelen deze geweldige manier van interactie.
MR apps
Het goede van Windows MR is dat je niet gebonden bent een een merk headsets wat er zijn brillen van Samsung, Dell, HP, Lenova en Acer beschikbaar vanaf € 399. Er zijn helaas nog games en nog weinig zakelijke toepassingen beschikbaar voor deze techniek. Op de best of lijsten staan alleen maar VR games die ook terugkomen op de VR lijsten
Magic Leap apps
Een paar jaar geleden was Magic Leap het synoniem voor XR. Er werden miljarden aan investeringen binnen gehaald en eind 2018 werd de eerste versie gepresenteerd. Ruim een jaar later kunnen we concluderen dat de keuze voor de consumentenmarkt een verkeerde was en dat er weinig apps beschikbaar zijn. Medio 2020 hebben ze ook aangegeven dat ze zich meer gaan richten op zakelijke toepassingen, en dat er ontslagen vallen. Ze hebben hun best gedaan met een eigen store en editor, alleen dit lijkt niet genoeg te zijn.
Hololens apps
Hololens richt zich echt op high-end toepassingen vanwege de hoge prijs van de bril. Ook zij hebben een eigen store met apps, die los staat van Windows MR. Doordat je met de Hololens de echte ruimte en aanwezige personen ook ziet, is de Hololens bij uitstek een tool om gezamenlijk virtuele concepten te beoordelen. Dit vind Microsoft ook, zoals te zien is in onderstaande foto.
Dit kan natuurlijk ook een MRI scan van een lichaam zijn. Doordat Microsoft kiest voor een gesloten platform, is het niet mogelijk om op afstand mee te kijken met bijvoorbeeld een Oculus Quest. Dit is echt een gemiste kans.
6.8 Voor elk apparaatje een eigen appje
Op zich zijn we gewend dat een iPhone of Android phone een geheel eigen ecosysteem met apps heeft, alleen vervelend is dit wel. Doordat bij XR meer merken een device op de markt brengen, is er een lappendeken ontstaan van stores en publicatiemogelijkheden. Dit staat schaalbaarheid in de weg.
Dus aan de ene kant zijn er heel veel XR toepassingen mogelijk en aan de andere kant creëren veel merken een eigen eiland, waardoor uitwisseling en opschaling onmogelijk is.
Het lijkt toch een beetje alsof iedere autofabrikant eigen brandstof ontwikkeld die alleen maar geschikt is per merk auto….
6.9 WebXR
De oplossing hangt in de lucht of beter gezegd dat is de cloud. Met WebXR worden belevingen aangeboden via een website. Ga eenvoudig naar een URL en start de toepassing. Snel eenvoudig en simpel.
WebXR is snel omdat je niet eerst, via een appstore een app hoeft te downloaden, je als gebruiker moet aanmelden en dan aan de slag kunt. Je kan direct, uitproberen of de app iets voor jou is. Het bezoeken van een website wordt beleven.
WebXR is eenvoudig omdat het niet uitmaakt welk apparaat je gebruikt. De beleving past zich aan aan het apparaat. Kijk rond alla streetview op een laptop, beweeg een tablet en kijk rond via een magic window. Wissel van merk VR bril en ga gewoon door met spelen of speel samen met mensen, onafhankelijk van welk apparaat ze gebruiken.
WebXR is simpel, want iedereen kan browsen op internet. De toepassingen zijn ook simpeler dan de apps van High-End XR brillen. Met WebXR zijn er meer variabelen dan bij het downloaden van een app. Denk aan internetsnelheid en merk en leeftijd van het apparaat. Dit maakt het dat niet alles mogelijk is in de browser, maar veel wel.
In onderstaand overzicht is te zien dat veel apparaten WebXR ondersteunen in 2020.
Door te ontwikkelen met WebXR ziet de wereld er een stuk eenvoudiger uit. Veel apparaten hebben een browser en direct toegankelijk via internet.
WebXR browsers
Voor het bezoeken van internet heb je een browser nodig. Net zoals een smartphone, standaard een browser heeft, hebben de meeste XR devices ook een browser. Meestal is het mogelijk om een andere browser te installeren en voor XR is dat vaak nodig. Neem Microsoft Explorer, deze browser is niet geschikt voor WebXR. Safari, is in mindere mate geschikt omdat Apple de toegang tot noodzakelijke functies lastig bereikbaar maakt. Dit is vooral bij webVR lastig.
Ook zijn er special browsers voor XR apparaten, zoals Oculus browser, Samsung Internet die beide gebaseerd zijn op Chromium, het open-source zusje van Chrome. Ook Edge is hierop gebaseerd. Een speciale vermelding is er voor Mozilla, die voorop loopt in webXR ontwikkelingen. Firefox is uitermate geschikt voor webvr en ze hebben een XR browser ontwikkeld genaamd Supermedium waarbij je door alle webxr toepassingen kunt browsen.
Er is op elk apparaat een browser beschikbaar die werkt met WebXR. Vaak is dat de standaard browser. Het nadeel is dat er verschil zit tussen dezelfde browsers op verschillende systemen. Chrome werkt bijvoorbeeld net anders op Android dan op een iPhone. Omdat je bij WebXR geen controle hebt over welk apparaat gebruikt wordt en welke internetsnelheid beschikbaar is, kan een beleving niet overal en altijd tot zijn recht komen. Ook om een app te downloaden is een goede internetverbinding nodig.
Aframe.io
Mozilla, de maker van de Firefox browser, heeft met Aframe.io, in 2016 WebXR toegankelijk gemaakt voor het grote publiek. Tot die tijd was gedegen kennis nodig van onder andere Three.js en WebGL om iets met VR via internet te doen. De basis van Aframe is een zogenaamd Entity-Component System dat volledig is te programmeren met HTML:
- Elk object in de 3D wereld is een entiteit (entity)
- Aan entiteiten worden kenmerken toegevoegd (components). Dit kunnen fysieke kenmerken zijn, maar ook gedrag.
Wil je zelf aan de slag, hier is een tutorial om een planetenstelsel te maken.
Dit open-source project is in korte tijd uitgegroeid tot een enorme community. HTML is een taal die iedere webdeveloper begrijpt, waardoor veel mensen snel aan de slag kunnen met WebXR want Aframe kan zowel VR als AR aan is bruikbaar op een groot aantal XR brillen, telefoons en desktops. Zolang een apparaat een browser heeft en internettoegang, dan werkt Aframe.
Sumerian
Een alternatief voor Aframe is Sumerian van Amazon. Waar Aframe vooral bouwblokken biedt, is meer een online editor, waar je snel een beleving kunt maken. Aframe biedt daarentegen veel meer voorbeelden, waarop je kunt doorbouwen en met de visual inspector heb je eigenlijk een Editor in handen.
6.10 WebAR
Doordat AR voor het grote publiek, vooral op de smartphone wordt bekeken, is WebAR een ideale oplossingen om snel en eenvoudig een AR beleving aan te bieden. Het eerder genoemde tonen van AR beelden in de Google zoekresultaten, laat zien hoe eenvoudig dit kan zijn.
Om AR te starten is er een trigger nodig, dit kan zijn:
- Een marker. In het verleden waren dit vaak QR-codes, maar sinds maart 2020 is het mogelijk om elke afbeelding te gebruiken als trigger. Lees hier meer over in het blog van Aframe.io.
- GPS locatie, zolang de locatiegegevens aan staan bij een smartphone, kun je deze aanroepen om op een plek AR te tonen. De gebruiker moet wel eerst toestemming geven om de locatie uit te lezen.
- Een plat vlak, waarop het object wordt geplaatst. Zeker met telefoons die ARkit of ARcore hebben, is het zogenaamde plane detection, te gebruiken. Bij oudere apparaten kan het zijn dat de gebruiker het vlak dient aan te geven, net zoals bij een app.
Breng deze dino tot leven door deze link op je telefoon te openen, bit.ly/webar-dino. De mogelijkheden van WebAR liggen zo’n 12 maanden achter op de mogelijkheden van AR apps. Dankzij image tracking is een grote inhaalslag gemaakt.
AR business card
Informatie toevoegen aan een visitekaartje is een logische toevoeging alleen ga je niet voor elk kaartje een app downloaden. Hieronder een concept van Black & Decker.
Zie meer voorbeelden van AR kaarten op website Aircards
Jumanji promo
Promotie van de adventure film Jumanji.
Basketball
Schiet een bal tussen twee markers. Markers kunnen ook gebruikt worden om dingen op te meten.
ARcube
Houdt de wereld in je hand en leer over onderwerpen, met deze kubus.
bARier
Houdt anderhalve meter afstand in de openbare ruimte, tijdens de 2020 corona uitbraak.
Zeker nu elke afbeelding een marker kan zijn voor een AR beleving en de koppeling met ARkit en ARcore, heeft WebAR een grote stap richting richting volwassenheid genomen. WebVR was dat eigenlijk al een tijdje.
6.11 WebVR
De afgelopen jaren ontbrak het een beetje aan goede headsets voor WebVR, waardoor veel belevingen met een Google Cardboard werd bekeken. Hoewel dit een goede eerste kennismaking is met VR, zijn niet alle telefoons goed geschikt voor WebVR. Door de komst van de Oculus Go en Quest is dit totaal veranderd. Deze betaalbare brillen, uiteraard met browser, zijn ideaal voor WebVR. Met WebVR is het, net als met WebAR, mogelijk om VR te beleven direct via de internetbrowser. Hierdoor kan een en dezelfde VR omgeving via een URL benaderd en direct bekeken worden. Geen download nodig.
Toyota Camry configurator
Stel een auto samen in 3D direct in de browser.
Towermax Fitness
Train als een Cyborg met veel verschillende trainingen op ieders niveau.
VRdeck CMS
De WordPress voor VR om snel en eenvoudig interactive VR tours te maken.
En er wordt steeds meer mogelijk met WebVR dankzij verbeterde hardware, browsers en internetverbindingen. Het goede van WebVR is dat een en dezelfde VR beleving direct beschikbaar is voor alle VR brillen en ook bekeken kan worden op desktop en tablet. Al is het wel zo dat op een laptop er vaak alleen rondgekeken kan worden en is navigeren met de cursor en trackpad/mouse niet overal hetzelfde.
6.12 WebXR vs XR app
Het grote voordeel van WebXR, dat deze direct beschikbaar is en dat er meer controle is over de content en toegang. Een update is direct voor iedereen beschikbaar en het gebruik kan realtime gevolgd worden. Met WebXR past de techniek zich aan, aan de gebruiker.
Met een applicatie kunnen mooiere en gedetailleerdere belevingen gemaakt worden. Zeker in combinatie voor een High-End XR bril, gekoppeld aan een PC. Hieronder is een vergelijk gemaakt tussen WebVR en een VR applicatie.
|
WebXR |
VR applicatie |
|
|
Ga direct naar een XR beleving via de internetbrowser |
Download een app via de betreffende appstore |
|
|
Voordelen WebXR |
||
|
Download |
Niet nodig |
Ja |
|
Beheer VR omgeving |
Via CMS is update direct beschikbaar voor alle platformen. |
Eerst aanpassingen maken via CMS of Game Software. Publicatie via verschillende stores. |
|
Controle content |
Goed want geen content op apparaat gebruiker |
Minder goed, want content wordt gedownload op apparaat gebruiker |
|
Benodigde apparatuur |
Al te gebruiken met aanwezige apparatuur. Een goede VR bril is er al vanaf 160 euro. |
Komt het beste tot zijn recht bij duurdere XR opstellingen >2000 euro |
|
Nadelen WebXR |
||
|
Geen internet geen toegang |
Als er geen internet is, is de beleving niet of slecht te gebruiken |
Indien geïnstalleerd ook offline te gebruiken. |
|
3D interactieve toepassingen |
Beperkt mogelijk, afhankelijk van apparaat en internet |
Goed mogelijk, met duurdere XR opstellingen met PC verbonden High_end brillen. |
| gebruikte hardware |
Beleving verschilt per apparaat |
optimale afstemming beleving en apparaat |
Met WebXR wordt een XR omgeving gecreëerd in de internetbrowser. Dit heeft beperkingen qua 3D rendering en materialisatie. Dit kan alleen nog meer verbeteren als er meer rekenkracht beschikbaar komt voor de browser. Voor veel toepassingen met 360o foto’s en video’s, met hotspots is WebVR uitermate geschikt. Zeker nu er ook gebruik kan worden gemaakt van controllers van Gear VR en de Oculus Go en Quest.
6.13 Content | Hardware | Platform
Aangezien we als mens erg visueel zijn ingesteld, maakt content de XR beleving. Alleen zonder goede hardware en platform kan de beleving niet bezocht worden. Toch gaat het niet alleen om het plaatje, het gaat om het praatje en om de juiste manier XR inzetten.
In hoofdstuk 7 gaan we verder in op de toepassingen van XR in verschillende vakgebieden en sectoren. Aangezien we op dit moment, door de corona uitbraak, aan thuiswerken gekluisterd zijn, zal ook het samenwerken in XR onder de aandacht komen.